RODZAJE ZLECEŃ GIEŁDOWYCH,
ICH ZALETY I WADY

Handel na giełdzie opiera się przede wszystkim na zleceniach kupna i sprzedaży. Ich rodzaj powinien zostać dopasowany do tego, na jakich warunkach chcesz handlować konkretnym aktywem. Poniżej przedstawiamy Ci różne typy zleceń giełdowych i pokazujemy, co warto o każdym z nich wiedzieć.

---

Jakie są rodzaje zleceń giełdowych?

Na początek odpowiedzmy sobie na pytanie, czym jest zlecenie giełdowe. To nic innego jak instrukcja, jaką inwestor daje swojemu brokerowi lub platformie, na jakiej operuje w celu dokonania odpowiedniej transakcji na giełdzie. Oznacza to, że każda transakcja jest zleceniem.

Określając warunki konkretnego zlecenia, jesteś zatem w stanie kontrolować, w jaki sposób i w jakim momencie dokonywana jest każda transakcja i upewnić się, że jest ona zgodna z Twoimi preferencjami i strategią inwestycyjną.

Do najpopularniejszych zleceń giełdowych należą:

• Zlecenia rynkowe – polecenia kupna lub sprzedaży danego aktywa po najlepszej cenie, jaka jest aktualnie dostępna na rynku. Jest to najprostszy i najpopularniejszy rodzaj zleceń. Potencjalny zysk inwestora jest w nich oparty na tym, by taniej kupić i drożej sprzedać.

Wśród zleceń rynkowych można wyróżnić zlecenia PKC (po każdej cenie) i zlecenia PCR (po cenie rynkowej).

Zlecenia rynkowe powinny być używane w sytuacji, kiedy bardziej zależy Ci na szybkim wejściu na rynek i zajęciu danej pozycji niż na dojściu do zamierzonego poziomu ceny. Twoja kontrola nad tym, po jakiej dokładnie cenie zostaje zrealizowana zlecona przez Ciebie transakcja, jest ograniczona.

• Zlecenia z limitem cenowym (ang. “Limit Orders”) – pozwalają Ci określić konkretną cenę, po której chcesz kupić lub sprzedać aktywo. W przypadku zakupu będzie to maksymalna cena, jaką jesteś skłonny zapłacić, a w przypadku sprzedaży – minimalna cena, jaką jesteś skłonny zaakceptować.

Pamiętaj, że zlecenia Limit są aktywowane dopiero wtedy, gdy rynkowy kurs aktywa dojdzie lub przekroczy założony przez Ciebie poziom. Jeśli ten limit nie zostanie osiągnięty, Twoja transakcja zostanie zawieszona, a Ty stracisz możliwość kupna lub sprzedaży.

• Zlecenia Stop (ang. “Stop Order”) – są instrukcją wykonania transakcji sprzedaży lub kupna po cenie rynkowej w momencie gdy cena danego aktywa przekroczy poziom, poza którym inwestor nie chce się już wystawiać na dalsze straty. Najpopularniejsze w tej kategorii zleceń są Stop Loss i Stop Limit.

Ustawienie automatycznych zleceń limitu Stop-Loss sprawi, że nie będziesz musiał stale nadzorować sytuacji na giełdzie, lecz będziesz mógł skupić się na innych kwestiach, takich jak analiza fundamentalna aktywów w Twoim portfelu lub opracowanie własnej strategii długoterminowej.

Czym różnią się Stop Loss i Stop Limit i kiedy ich używać?

Mimo że Stop Loss i Stop Limit mają podobną funkcję – kontrolowanie ceny po jakiej zostanie dokonana dana transakcja – istnieje między nimi zasadnicza różnica techniczna.

Po osiągnięciu ustawionego przez inwestora poziomu Stop, zlecenie Stop Loss zamienia się w zwykłe zlecenie rynkowe (zakup lub sprzedaż dokonywane są po aktualnym kursie). Natomiast w zleceniach Stop Limit trader musi określić dwa poziomy: cenę Stop, po osiągnięciu której zlecenie jest aktywowane oraz cenę limit, po której dokonywana jest transakcja.

Zlecenia Stop Loss i Stop Limit mogą być również używane do ochrony pozycji długich i krótkich na danym aktywie. Jeśli posiadasz długą pozycję, chcesz, aby cena Twojego aktywa wzrosła, by móc sprzedać je z zyskiem. Aby zabezpieczyć się przed stratami spowodowanymi odwrotnym ruchem ceny, możesz zlecić sprzedaż Stop.

Jeśli natomiast posiadasz pozycję krótką, liczysz na to, że cena Twojego instrumentu spadnie. Zlecenie kupna Stop pomoże Ci ochronić się przed jej wzrostem powyżej akceptowalnego przez Ciebie poziomu.

Oba rodzaje zleceń pozwalają na trading giełdowy bez konieczności stałego monitorowania ceny aktywów. Ich wykorzystanie zapewnia dyscyplinę w obranej strategii oraz pozwala na monetarne oszacowanie ryzyka.

Po przekroczeniu ceny Stop zlecenie Stop Loss jest natychmiast wykonywane, podczas gdy zlecenie Stop Limit wymaga, by przed wykonaniem cena doszła do określonego poziomu limitowego. To, które z nich jest bardziej odpowiednie, będzie zależeć od konkretnej sytuacji na rynku.

Korzyści z używania zleceń typu „Stop” jest wiele. Dzięki nim możesz:

• Łatwiej obliczyć poziom ryzyka,
• Zabezpieczyć swoje pozycje przed niekorzystnymi zmianami cen,
• Zautomatyzować swoje transakcje na giełdzie i skoncentrować się na innych aspektach inwestowania,
• Upewnić się, że panika nie wpłynie na Twoje decyzje giełdowe,
• Nauczyć się dyscypliny i analitycznego podejścia do swoich inwestycji.

Zlecenia typu „Stop” a poślizg cenowy

Poślizg cenowy (ang. „slippage”) to różnica między ceną, jakiej inwestor się spodziewa, a rzeczywistą ceną, po jakiej dokonywana jest dana transakcja. Może być spowodowany m.in.: wysoką zmiennością rynku, trudnościami w znalezieniu kontrahenta lub kwestiami technicznymi.

Ryzyko poślizgu cenowego istnieje w przypadku zleceń typu Stop Loss. Fakt, że po osiągnięciu określonego limitu przekształcają się one w zlecenia rynkowe, może prowadzić do sytuacji, że cena, po jakiej je sprzedasz, będzie gorsza od założonego wcześniej limitu.

Podobne ryzyko nie dotyczy natomiast zleceń Stop Limit, bo w ich przypadku transakcja nie zostanie zrealizowana po cenie gorszej niż założona.

Jak ustalić poziom cenowy w zleceniach typu „Stop”?

To, na jakim poziomie ustalisz limit cenowy na zleceniach „Stop”, jest uzależnione od Twoich indywidualnych celów, strategii inwestycyjnej, a także od tego, czy chcesz otworzyć pozycję krótką (sprzedażową) czy długą (zakupową). 

Wybierając odpowiedni poziom na nałożenie limitu cenowego, weź pod uwagę trzy ważne aspekty: rozmiar transakcji, własną tolerancję ryzyka i odstęp między kursem aktualnym a ceną docelową Stop. Są one między sobą powiązane i zdefiniowanie dowolnych dwóch z nich pomoże Ci określić trzeci.

Możesz zatem:

• Wybrać odstęp cenowy i poziom ryzyka i na ich podstawie określić ilość aktywa objętego transakcją,
• Wybrać odstęp i wielkość transakcji i na ich podstawie określić ryzyko,
• Wybrać poziom ryzyka i wielkość transakcji i na ich podstawie określić najlepszy odstęp cenowy.

Definiując poziom ryzyka, jakie jesteś skłonny przyjąć, pamiętaj o możliwości poślizgu cenowego, który może zakłócić Twoje przewidywania.

Przykład:

Załóżmy, że zdecydujesz się kupić 100 akcji Amazon po kursie 116 USD za akcję, a swój odstęp cenowy ustawisz 3 dolary poniżej, na poziomie 113 USD. Ile zatem ryzykujesz? Mnożąc 100 przez 3, otrzymasz 300 USD – tyle pieniędzy możesz stracić, ustawiając transakcję Stop Loss.

Aby jak najlepiej zdefiniować limit cenowy, możesz skorzystać z analizy technicznej albo analizy fundamentalnej. Pierwsza z nich bierze pod uwagę wskaźniki i trendy rynkowe, a druga – wyniki finansowe spółki, sytuację w jej sektorze branżowym i ogólne warunki gospodarcze.

Wysoka zmienność, z jaką rynek giełdowy często się boryka (np. w czasie pandemii koronawirusa), to coś, co również powinieneś wziąć pod uwagę, decydując, jak blisko lub daleko od aktualnej ceny ustawić swój limit. Pomoże Ci to zmniejszyć potencjalne straty.

Co to jest „Trailing Stop” i jakie są jego zalety?

„Trailing Stop”, czyli TS, to specyficzny rodzaj ochronnego zlecenia typu „stop”, o którego istnieniu warto pamiętać. Od klasycznego stopu różni się jednak tym, że zamiast zabezpieczać Cię przed stratą, chroni wypracowany przez Ciebie dotychczas zysk, pozwalając jednocześnie na jego dalszy wzrost.

Jak działa TS? Wyobraź sobie, że kupiłeś akcje Wells Fargo po kursie 200 dolarów, a swój odstęp ustawiłeś na poziomie 15 dolarów. Ustawienie zlecenia „Trailing stop” w przypadku straty zadziała tak jak klasyczne zlecenie Stop Loss: akcje zostaną sprzedane, jeśli ich cena osiągnie 185 USD.

Jednak w przypadku, gdy cena wzrośnie, odstęp zostanie automatycznie przesunięty do nowego – wyższego – poziomu. Na przykład, jeśli nowa cena wyniesie 210 USD, odstęp przesunie się ze 185 na 195 USD. W przypadku dalszego wzrostu ceny, odstęp będzie za nią podążał, pozwalając Ci na optymalizację zysku przy jednoczesnej ochronie przed stratami.

Zlecenia Stop Limit jako strategia poprawy punktu wejścia na rynek

Używając zleceń z limitem cenowym, będziesz w stanie lepiej kontrolować, po jakim kursie zostaną zrealizowane Twoje transakcje, co może Ci pozwolić wejść na określoną pozycję po korzystniejszej cenie i pomoże lepiej poradzić sobie z wahaniami rynku, które są częstym zjawiskiem.

Na przykład, jeśli uważasz, że bieżąca cena danego aktywa (np. 50 USD) jest za wysoka i spodziewasz się jej spadku, możesz ustawić zlecenie kupna Stop na takiej cenie, którą jesteś skłonny zaakceptować (np. 45 USD). Jeśli jednak sądzisz, że cena zacznie wzrastać, Twój poziom kupna Stop może być ustawiony wyżej niż aktualny kurs (np. 55 USD).

Jedną z korzyści wypływających z używania zleceń z limitem jest możliwość wykorzystania krótkoterminowych wahań rynkowych do poprawy poziomu, z którego wchodzi się na rynek. Takie podejście wiąże się jednak z ryzykiem, że ustawiony przez Ciebie limit cenowy nie pozwoli na zrealizowanie zlecenia i pozbawi Cię szansy kupna danej pozycji.

Zastosowanie zleceń Stop Limit daje również szansę, by ochronić się przed zbyt szerokim spreadem. Ustawiając cenę Stop, upewnisz się, że kurs, po jakim zostanie zrealizowana Twoja transakcja, będzie zawężony do poziomu, jaki jesteś skłonny zaakceptować, a nie poziomu, jaki dyktuje spread. 

Pamiętaj:

• Wąski spread oznacza niewielką różnicę między ceną kupna i sprzedaży, co świadczy o wysokiej płynności danego aktywa,
• Szeroki spread oznacza dużą różnicę między ceną kupna i sprzedaży, a to zwiększa ryzyko inwestycyjne i koszty transakcji.

Jak zatem zoptymalizować swoje wyniki inwestycyjne w kontekście spreadu? Możesz to zrobić na 2 sposoby:

1. Umieść limit cenowy wewnątrz spreadu – pozwoli Ci to osiągnąć lepszy punkt wejścia/wyjścia w jego obrębie, pod warunkiem że cena rynkowa dojdzie do ustalonego przez Ciebie limitu. Na przykład, jeśli aktualna cena bid wybranego aktywa wynosi 96 USD, a jego cena ask 104 USD, Twój limit cenowy może wynieść 100 USD.
2. Wykorzystaj zakres cen jako twój limit – zwiększy to Twoje szanse na zrealizowanie transakcji i pozwoli wykorzystać zmiany spreadu. Tak więc,  zamiast ustawiać limit np. na 100 USD, ustaw go na zakres 98-102 USD.

Przy obu strategiach ważne jest, abyś trzymał rękę na pulsie i dostosowywał swoje limity do zmieniającego się spreadu. W przeciwnym wypadku ustawiony przez Ciebie limit może znaleźć się poza aktualnym spreadem i Twoje zlecenie nie zostanie wykonane.

Zlecenia Stop Limit jako szansa wejścia na rynek w jego punktach zwrotnych

Punkty zwrotne na giełdzie to poziomy cenowe, po których osiągnięciu rynek zaczyna zmieniać kierunek. Dzięki automatycznie uruchamianym zleceniom Stop Limit możesz dopasować swoje wejście na rynek właśnie do tych punktów, aby kupić jak najtaniej i sprzedać jak najdrożej, zanim trend się odwróci.

Jeśli natomiast interesuje Cię tzw. inwestowanie kontrariańskie i przewidujesz, że rynek będzie poruszał się w kierunku odwrotnym, niż świadczą dominujące nastroje, możesz wykorzystać historyczne punkty zwrotne, aby „drogo kupić i tanio sprzedać”.

Spójrz, jak wahała się cena akcji BP między wrześniem 2022 a styczniem 2023:

Wyłącznie do celów ilustracyjnych. Zachowanie aktywa w przeszłości nie jest gwarancją przyszłych rezultatów.

Źródło: eToro

Czy widzisz, jak trend cenowy kilkakrotnie zmienił kierunek? Typową strategią przy rosnącym trendzie byłoby zlecenie sprzedaży Stop na poziomie około 500p (czyli tam, gdzie kurs osiągnął w przeszłości swoją najwyższą wartość), licząc, że powyżej niego trend się odwróci.

Przy inwestowaniu kontrariańskim wyszedłbyś natomiast  z założenia, że trend nie odwróci się na poziomie 500p, lecz będzie nadal wzrastał. W takim przypadku logiczne byłoby zlecenie kupna Stop w okolicy tej ceny. Z punktu widzenia innych inwestorów mogłoby się wydawać, że kupujesz drogo.

Jak widzisz, czasem kupowanie drogo może okazać się tak samo racjonalne, jak kupowanie tanio – wszystko zależy od tego, jak oceniasz sytuację na rynku. Szczegółowe różnice między inwestowaniem trendowym a kontrariańskim omówimy w jednym z kolejnych artykułów.

Pamiętaj, że dokładna analiza rynku i danych historycznych jest niezbędna niezależnie od tego, czy w swoich decyzjach inwestycyjnych zdecydujesz się podążać za trendem, czy iść przeciwko niemu. Możesz w tym celu skorzystać również z takich narzędzi jak poziomy wsparcia i oporu czy np. wskaźniki wyprzedzające.

Podsumowanie

Wybierając zlecenie giełdowe, postaraj się dopasować jego rodzaj do aktualnej sytuacji na giełdzie. Wypróbuj zautomatyzowane i wygodne zlecenia Stop Loss i Stop Limit. Pomogą Ci zmniejszyć potencjalne straty, nauczą potrzebnej na giełdzie dyscypliny i zminimalizują ryzyko inwestowania emocjonalnego. 

Odwiedź naszą Akademię eToro i dowiedz się więcej o inwestowaniu w akcje i inne klasy aktywów.

Quiz

Najczęściej zadawane pytania

Jakie organy regulują kwestie prawne zleceń giełdowych w Polsce?

Stosowanie zleceń giełdowych przez polskich inwestorów jest regulowane przez Komisję Nadzoru Finansowego oraz Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie. Dzięki nim rynek giełdowy jest w stanie zachować swoją stabilność i przejrzystość, a także zapewnić uczciwą wymianę handlową. Jeśli chodzi o ogólne zasady inwestycji w Polsce, to reguluje je ustawa o obrocie instrumentami finansowymi z 29 lipca 2005 roku.

Jakie zlecenia można składać za pośrednictwem platformy eToro?

eToro przyjmuje dwa rodzaje zleceń: rynkowe i oczekujące. Zlecenia rynkowe są realizowane po kursie aktualnie obowiązującym na giełdzie lub po pierwszym kursie dostępnym w momencie otwarcia rynku (jeśli złożyłeś je, kiedy rynek był zamknięty). Zlecenia oczekujące są natomiast realizowane dopiero wtedy, gdy wybrany przez Ciebie instrument osiągnie poziom wybrany w zleceniu. W przypadku, gdy ten kurs nie zostanie osiągnięty, Twoje zlecenie pozostanie otwarte, chyba że sam zdecydujesz się je zamknąć.

Jaki jest najniższy poziom Stop-Loss, jaki mogę ustawić na kryptowalutach w eToro?

Minimalny poziom Stop Loss różni się w zależności od tego, czy dana kryptowaluta jest rentowna, czy nie. W przypadku pozycji na kryptowalutach, które przynoszą zysk, minimalna kwota Stop Loss wynosi 10% początkowej zainwestowanej kwoty, odjęte od bieżącej wartości transakcji. Dla kryptowalut, które przynoszą stratę w wysokości do 10% zainwestowanej kwoty, minimalna kwota Stop Loss wynosi 10% początkowo zainwestowanej kwoty. Natomiast w przypadku tych kryptowalut, które przynoszą stratę powyżej 10% zainwestowanej kwoty, minimalny poziom Stop Loss to 1 pips poniżej bieżącego kursu rynkowego.