Czym są alfa i beta
w kategoriach giełdowych?

Narzędziami, a właściwie miarami służącymi do porównywania apierów wartościowych, są m.in. alfa i beta oraz inni „Grecy”. Aby uzyskać niezbędne dane, należy obliczyć je na podstawie wyników historycznych wyników akcji bazowych. Najistotniejszą różnicą między jedną a drugą miarą jest to, że alfa jest używana do ustalenia wyników w stosunku do indeksu, natomiast ta druga, beta, mówi o tym, jak zmienność ma się w stosunku do indeksu.

Każdy inwestor zanim wejdzie na rynek giełdowy musi odpowiedzieć sobie na pytanie, jak zarządzać ryzykiem finansowym. Różne osoby są w stanie zaakceptować różny poziom ryzyka. To od Ciebie zależy jaką drogę wybierzesz.

Ryzyko związane z inwestycjami w akcje jest trudne do oszacowania, gdy analizuje się jedynie tabele z zestawionymi danymi. Bardzo często te dane nie są miarodajne, dlatego inwestorzy używają specjalistycznych narzędzi, aby porównać papiery wartościowe i inne aktywa w celu sprawdzenia, czy będą one właściwe dla konkretnego portfela inwestycyjnego.

Handel opcjami pochodzi ze starożytnej Grecji, dlatego też nazwy wskaźników są zapożyczone właśnie z tego języka.

Czym różnią się poszczególne miary? Jak te narzędzia wpływają na określanie ryzyka względnego? Jak obliczyć alfę akcji? Na te i inne pytania odpowiadamy w poniższym artykule.

Czym jest alfa akcji?

Wskaźnik alfa mówi inwestorom, o ile w konkretnym okresie zyski wypracowane przez zarządzającego aktywami są większe od benchmarku. Przyjmując, że stopa zwrotu z benchmarku (lub z rynku) równa się 0%, Twój finalny wynik będzie implikowany wyłącznie przez alfę, która trafia do Ciebie od menadżera.

Im wyższa dodatnia alfa finansów, tym lepiej dla całego Twojego funduszu. Jest to wręcz element pożądany przez inwestorów na rynku giełdowym, ponieważ to właśnie na tej zasadzie został niegdyś oparty cały koncept funduszy zarządzanych aktywnie.

Inwestorzy, opłacając zarządzającego, mogą mieć pewność, że ten będzie ze wszystkich sił starać się, aby dostarczyć wynik, który będzie znacznie lepszy niż ten rynkowy. Inaczej klient raczej skusiłby się na rozwiązanie pasywne lub inwestycje zawierane bezpośrednio, ponieważ niesie to ze sobą dużo niższe koszty.

Wskaźnik alfa jest stosunkowo prosty w odczytywaniu – im jest wyższy, tym lepiej dla handlarza. Dla inwestorów bez odpowiedniego doświadczenia i takich też narzędzi, może on jednak okazać się trudny w interpretacji.

Podstawową trudnością może być to, że alfa jest wskaźnikiem szacowanym przy użyciu regresji liniowej. Co to oznacza w praktyce? Inwestor będzie musiał zaufać arkuszowi kalkulacyjnemu.

Inwestor może też natrafić na trudności wynikające z czystej statystyki, ponieważ szacowane wyniki będą uzależnione od konkretnego wykresu lub zawyżonych i zaniżonych stóp zwrotu.

Jeśli będący przedmiotem inwestycji fundusz może pochwalić się kilkoma bardzo sprzyjającymi miesiącami, to nawet jeśli pogorszy się jakość zarządzania, wskaźnik alfa jeszcze przez długi okres będzie pokazywał zawyżoną wartość. Brak oficjalnych danych, które pojawiają się dopiero po ukończeniu danego okresu, powoduje, że handlarze zmuszeni są opierać się na własnych rachunkach.

Jak obliczyć alfę akcji?

Wskaźnik alfa odnosi się do miary najwyższego możliwego zwrotu z minimalnej kwoty ryzyka inwestycyjnego. Inaczej mówiąc, alfa będzie narzędziem oceny, które pozwala poznać zdolność zarządzającego portfelem do generowania wyższego zwrotu skorygowanego o ryzyko.

Wzór wskaźnika alfa możesz uzyskać, gdy odejmiesz oczekiwany zwrot portfela od jego rzeczywistego zwrotu. Wzór na alfę akcji wygląda następująco:

Alfa = rzeczywista stopa zwrotu – oczekiwana stopa zwrotu

Bardzo ważny jest rodzaj branych pod uwagę benchmarków, np. S&P500. Może on znacząco zmienić wskaźnik alfa, dlatego upewnij się, że wiesz, dlaczego uwzględniasz właśnie jego. Do przeprowadzenia standardowej analizy bierze się pod uwagę 12 miesięcy, ale możesz ustalić też inny przedział czasowy.

W tym miejscu spotkasz się również z alfą pozytywną, negatywną i neutralną.

• Alfa pozytywna – wskazuje, że składnik aktywów generuje zysk w takim samym tempie, jak cały sektor rynku (np. +2 lub 2 procent powyżej zwrotu rynkowego).
• Alfa negatywna – wskazuje, że papier wartościowy nie generuje zwrotów w takim samym tempie jak rynek (np. -1 lub 1 procent poniżej zwrotu rynkowego). Wedle tej definicji akcje z ujemną wartością alfa będą zatem przynosić gorsze wyniki.
• Alfa neutralna – odpowiada zwrotowi rynkowemu na podstawie wybranego przez nas benchmarku.

Co oznacza wskaźnik beta w przypadku akcji?

Wskaźnik beta akcji używany jest przez handlarzy, aby sprawdzić, jak wygląda zmienność akcji w porównaniu z szerszym rynkiem giełdowym. Bardzo często inwestorzy używają benchmarku S&P500 w charakterze odnośnika do szerszego rynku giełdowego. Dzielą również średnią fluktuację akcji właśnie w stosunku do wspomnianego benchmarku.

W Polsce większą popularnością cieszy się alfa, a mniejszą beta, ponieważ zwyczajnie nie odgrywa tak dużej roli.

Beta to wskaźnik używany przez inwestorów do pomiaru względnej zmienności akcji w porównaniu z szerszym rynkiem. Powszechną praktyką jest używanie S&P500 jako odniesienie do szerszego rynku i dzielenie średniej fluktuacji akcji w stosunku do S&P500, jeśli akcje są przedmiotem obrotu w USA.

Dla bety kluczowe są decyzje alokacyjne, natomiast w przypadku alfy zawsze istotniejszy będzie dobór instrumentów. Jeżeli jednak zastanawiasz się, w jaki sposób wykorzystać betę w celach inwestycyjnych, musisz dobrze odczytywać wskaźniki.

Jeśli stwierdzisz, że szerszy rynek szybuje do góry, akcje o wysokiej becie najprawdopodobniej przyniosą większy dochód niż średnia. Wtedy stawiasz na akcje takich marek, które mają wysoki wskaźnik beta. Przykładami są akcje Apple czy Adobe.

Jak obliczyć wartość beta akcji?

Współczynnik beta używany jest w celu określenia, jak bardzo wrażliwe na zmiany są uzyskiwane stopy zwrotu w porównaniu z wynikiem rynku/benchmarku. Betę akcji można obliczyć w następujący sposób: 

Beta =Cov (Ra, Rm)÷Var (Rm)

Gdzie:

Rm – miesięczne stopy zwrotu z indeksu rynkowego

Ra – miesięczne stopy zwrotu z akcji

Cov – kowariancja

Var – wariancja

Jeśli beta równa się 1,3, a wskazany przez inwestora indeks wzrośnie o 10%, to w związku z tym fundusz najprawdopodobniej osiągnie zmianę w wysokości 13% (1,3*10%). Do tego wyniku należy dodać wartość, która pochodzi z menadżera alfy.

Patrząc na to z drugiej strony, jeśli S&P500 spadnie o 10%, wartość akcji spadnie o 13%. Co to oznacza dla inwestora? Że akcje te obarczone są wysokim ryzykiem i takim też potencjałem zysku.

Jeżeli zatem ogólny rynek spada, ceny akcji ucierpią na tym jeszcze bardziej, jednak kiedy ogólny rynek szybuje do góry, ceny akcji spółek potencjalnie mogą osiągnąć lepsze wyniki na korzyść inwestora.

Warto zauważyć, że współczynnik beta jest świetnym sposobem na dywersyfikację Twojego portfela, czyli wybieranie do inwestowania takich klas aktywów lub papierów wartościowych, których zwroty nie są ze sobą ściśle powiązane.

Jednym ze sposobów na dywersyfikację jest wybór akcji o różnych wartościach beta. Dzięki temu każdy ich rodzaj będzie w inny sposób reagować na zmiany na rynkach finansowych. Dzięki takiej strategii obniżysz ogólny poziom ryzyka w Twoim portfelu.

Jeżeli zastanawiasz się w jaki sposób obliczyć współczynnik beta, możesz być spokojny. Istnieje bardzo wiele portali, które dostarczą wynik za Ciebie. Na portalach takich jak eToro każdy inwestor może znaleźć spore ułatwienie – wartość beta akcji została umieszczona na karcie statystyk poszczególnych akcji.

Jak zacząć?

• Wybierz ulubione akcje, np. Adobe high beta, i sporządź listę.
• Wybierz stronę giełdową np. Yahoo finance. Wśród przedstawianych tutaj danych znajdź te, które wskazują wskaźnik beta.
• Sprawdź betę akcji, która Cię interesuje.
• Teraz bardzo istotna czynność: określ kierunek rynku. Pamiętaj, że akcje o wysokiej wartości beta (high beta) będą zawsze poruszać się szybciej niż porusza się ogólny rynek, stąd też określenie jego kierunku może okazać się kluczowe.
• Jeżeli rynek jest niedźwiedzi, po dokonaniu wyboru będziesz musiał skrócić akcję, ponieważ jej spadek jest nie tylko gwarantowany, ale również będzie większy niż reszty. Jeżeli rynek będzie zwyżkowy, wybierz ulubioną akcję beta i dokonaj zakupu.
• Co warte zapamiętania, jeżeli panujący ogólny trend rynkowy ulegnie zmianie, będziesz musiał odpowiednio zmienić pozycje z długich na krótkie i odwrotnie.

Co to jest CAPM? Wyjaśnienie modelu wyceny aktywów kapitałowych

Model CAPM (Capital Asset Pricing Model) to model wyceny aktywów kapitałowych. Historia jego powstania sięga lat 60. XX wieku. Wtedy to czterech pracujących niezależnie od siebie ekonomistów, William Sharpe, Jack Treynor, Jan Mossina oraz John Lintener, doszło do podobnych wniosków.

Mimo upływu ponad 60 lat, stworzona wtedy teoria nadal jest wykorzystywana przez inwestorów z całego świata na różnych modelach rynku. Warto przyjrzeć się wzorowi, dzięki któremu będziesz mógł obliczyć kluczowy dla modelu CAPM wskaźnik, a więc:

R= Rf + β (Rm-Rf)

Poniżej przedstawiamy, jak odczytywać poszczególne elementy tego wzoru:

R – oznacza przewidywaną stopę zwrotu, czyli zysk z inwestycji,

Rf – to z kolei stopa wolna od ryzyka, a więc zwrot, który pochodzi z instrumentów finansowych niepowiązanych z niebezpieczeństwem straty, na przykład z obligacji skarbowych,

β – beta inwestycji, która nazywana jest również skanerem rynku. Pozwala ocenić, w jaki sposób wygląda ogólna sytuacja rynkowa. Dzięki temu będziesz miał ułatwioną drogę do podjęcia decyzji o inwestowaniu,

Rm – oznacza stopę zwrotu z portfela rynkowego, a więc z aktywów, które funkcjonują na rynku giełdowym.

Przyjrzyjmy się elementowi, który został oznaczony jako CAPM model beta, czyli parametrowi dającemu możliwość porównania ryzyka konkretnej inwestycji z innymi opcjami dostępnymi dla inwestora. Zauważ, że jeżeli wartość wskazanego wskaźnika będzie wynosić więcej niż 1, będzie to oznaczać, że konkretna inwestycja budząca Twoje zainteresowanie prowadzi do większego od przeciętnego ryzyka.

Analogicznie beta mniejsza niż 1 będzie wskazywać, że inwestycja określana jest jako bardziej bezpieczna. Co więcej, menedżerowie portfeli obliczają alfa jako stopę zwrotu, która przekracza przewidywania modelu. Wykorzystują model wyceny aktywów kapitałowych do prognozowania potencjalnych zwrotów z portfela inwestycyjnego.

Tak jak każde inne rozwiazanie, model CAPM nie pozostaje bez wad. Oto podsumowanie głównych wad i zalet CAPM:

Zalety CAPM:

• daje ogólne spojrzenie na ryzyko i koszt kapitału
• łatwy w użyciu
• pomaga zrozumieć decyzje inwestycyjne

Wady CAPM:

• nadmiernie upraszcza rynki finansowe
• trudne do określenia współczynnika beta.
• opiera się na zbyt wielu założeniach

Musisz wiedzieć, że istnieje bardzo istotny czynnik, który będziesz musiał wziąć pod uwagę, jeżeli chcesz wykorzystywać wskaźnik CAPM. Chodzi o model teoretyczny, który został oparty na z góry ustalonych założeniach, które nie muszą mieć miejsca w rzeczywistości. O jakie założenia chodzi? Do tych najbardziej istotnych należą konkretne tezy:

• jako inwestor będziesz umiał dokonać wyboru między istniejącymi na rynku inwestycjami, opierając swoje obliczenia na konkretnych elementach, czyli: oczekiwanej przez Ciebie stropie zwrotu oraz rozbieżności między kilkoma perspektywami na giełdzie, inaczej zwanymi wariacjami;
• jako inwestor będziesz gromadził swój kapitał na taki sam czas i będziesz posiadał podobne przewidywanie, co do stopy zwrotu;
• pamiętaj, że parametry modelu nie ulegną zmianie przez cały czas trwania inwestycji;
• na modelu rynku kapitałowego nie znajdziesz kosztów transakcyjnych, podatków pochodzących z dywidend, zysków oraz dochodów – co więcej, zgromadzone aktywa mogą zostać sprzedane i kupione bez obaw i innych dodatkowych warunków, ponieważ jest to rynek doskonały;
• każdy z inwestorów, który działa na rynku, może uzyskać kredyt do wykorzystania na zakup konkretnych aktywów. Kredyt ten jest oprocentowany według stopy, która jest wolna od ryzyka;
• certyfikat CAPM został oparty na rynku kapitałowym, jednak po drugiej stronie linii rynku kapitałowego znajduje się rynek papierów wartościowych, na którym CAPM również został oparty.

Inni „Grecy”: delta, gamma, theta, sigma

Opcjami nazywamy pochodne aktywa finansowe pozwalające na zakup lub sprzedaż konkretnego instrumentu bazowego. Mają one ustaloną cenę i można nimi handlować. Zastanawiasz się pewnie, jak ustalana jest wartość poszczególnych opcji. Jest to pochodna kilku czynników: ceny aktywa bazowego, czasu wykonania opcji i tego, jak będzie się zmieniać cena.

Inwestor, który sprzedaje opcje, ma obowiązek handlować instrumentem bazowym, ale tylko wtedy, gdy będzie tego chciał kupujący. Handel opcjami pochodzi ze starożytnej Grecji, dlatego też nazwy wskaźników są zapożyczone właśnie z tego języka. Znasz już alfę i betę. Poniżej przedstawiamy kolejne.

• Theta – ten wskaźnik mierzy tempo, w jakim opcja traci na wartości, gdy zbliża się data wygaśnięcia.
• Delta – inwestorzy wykorzystują deltę w finansach, aby zmierzyć tempo zmian, w jakich opcja zmniejsza lub zwiększa wartość za każdy ruch 1 dolara amerykańskiego w akcjach bazowych. Mamy do czynienia ze strategią handlowania opcjami, która nazywana jest Hedging Delta. Jej głównym celem jest zmniejszenie lub zabezpieczenie ryzyka kierunkowego, które powodowane jest przez ruchy cen aktywów bazowych. Wykorzystanie konkretnych opcji równoważy ryzyko spadku innych opcji lub całego portfela.

Czy delta może być ujemna? Tak, w przypadku opcji put (czyli opcji sprzedaży). Współzależność opcji put i ceny aktywa bazowego będzie negatywna, kiedy cena instrumentu bazowego będzie szybować do góry, a cena put spada. Kiedy mówimy o opcji put, delta zawsze będzie wyrażana liczbą ujemną.

• Gamma – opisuje ekspozycję na pozytywną lub negatywną zmianę ceny. Jeżeli otrzymujemy wysokie wartości gamma, mamy do czynienia z opcją wykazującą niestabilność wahań. Będzie to negatywna informacja dla inwestorów, dlatego dobrym sposobem rozumienia gammy jest miara stabilności prawdopodobieństwa. W tym przypadku mamy do czynienia z gemma hedging, czyli strategią handlową, która usiłuje utrzymać stałą deltę w pozycji opcji – najczęściej będzie to delta neutralna, ponieważ to aktywa bazowe wykazują wahania cenowe. Gamma pozycji opcji będzie dotyczyć szybkości zmiany jej delty dla każdego 1-punktowego ruchu ceny konkretnego instrumentu bazowego.
• Sigma – dotyczy odchylenia standardowego lub prawdopodobieństwa, że jakakolwiek liczba w serii (na przykład seria zwrotów z inwestycji) będzie inna niż oczekiwany zwrot. Im wyższe odchylenie standardowe, tym większe ryzyko inwestycyjne.

Obliczanie ryzyka i zmienności na eToro

Zarządzanie ryzykiem finansowym mówi o ocenie ryzyka opartej na decyzjach konkretnego handlowca w przeszłości, i nie służy do pokazania tego, jakie będą jego przyszłe wyniki.

Jak obliczyć zarządzanie ryzykiem finansowym w przedsiębiorstwach? Warto zapamiętać, że każdy składnik aktywów porusza się w określonym średnim dziennym ruchu. To określa jego zmienność.

Oto przykład: instrument Y porusza się średnio o około 3% każdego dnia. Biorąc pod uwagę statystykę, będziemy mnożyć tę średnią 3-krotnie, aby stworzyć zakres, który sprawdzi się w 99% przypadków. Instrument Y będzie zatem rósł lub spadał o maksymalnie 9% w ciągu jednego dnia.

Dla bety kluczowe są decyzje alokacyjne, natomiast w przypadku alfy zawsze istotniejszy będzie dobór instrumentów.

Współczynnik ryzyka jest ustalany dla każdego z inwestorów oddzielnie, jednak zawsze będzie znajdował się na skali od 1 do 10 (1 to najniższe ryzyko, 10 to najwyższe). Najwyższym ryzykiem, które trzeba wziąć pod uwagę w czasie inwestowania, jest zmienność aktywa.

Jeśli mamy do czynienia z wyższą zmiennością, tym większy poziom niepewności, na który narażony jest inwestor.

Podsumowanie

Jeżeli decydujesz się wejść na rynek giełdowy, weź pod uwagę sposoby zarządzania ryzykiem. To bardzo kluczowy i jednocześnie indywidualny element inwestowania, który, razem ze znajomością i zrozumieniem terminologii, powinien być istotny dla każdego inwestora.

Podsumujmy najważniejsze fakty:

• jeśli kupujesz pojedyncze akcje, rozważ wskaźnik beta;
• jeśli pracujesz z aktywnym menedżerem portfela, upewnij się, że znasz jego alfę;
• alfa jest powszechnie używana do oceny wyników funduszy inwestycyjnych i podobnych inwestycji w porównaniu z wynikami funduszu indeksowego;
• jeśli inwestujesz w opcje lub inne instrumenty pochodne, zapoznaj się także z innymi „Grekami”;

doświadczeni inwestorzy często stosują strategie hedgingowe w celu zmniejszenia ryzyka portfela, ale wiedza o tym, jaki rodzaj ryzyka należy zmniejszyć, będzie dyktować tę strategię.

FAQ

Zarejestruj się w eToro i osiągnij sukces jako inwestor.